НИТХ-ын төлөөлөгч Ч.Гантулга Англи улсад байгуулагдаж Монгол улсад нэвтрүүлэхээр ажиллаж буй what3words компанийг нийслэлийн харьяа байгууллагуудын үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэхэд анхаарал хандуулан Монгол дахь what3words-н багтай хамтран ажиллаж байна. Энэхүү төслийг Нийслэлийн засаг даргын захирамжаар ажлын хэсэг байгуулж хэрэгжүүлэхээр болжээ. What3words бол дэлхийн гадаргууг 3мХ3м хэмжээтэй 57 их наяд квадратуудад хувааж квадрат тус бүрт нь дахин давтагдашгүй 3 үгт хаяг оноосон шинэлэг хаягжилтын систем юм. Өнөөдөр дэлхий дахинаа хувь хүмүүс, компаниуд, албан байгууллагууд энэхүү энгийн хирнээ өндөр нарийвчлалтай хаягжилтын системийг ашиглан үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Улс оронд тогтвортой байдал, хөгжил дэвшил чухал уу гэвэл үнэхээр чухал. Хөгжил дэвшилд хүргэх бүтээн байгуулалтын ажил ч бас чухал зүйлийн нэг. Нийслэлийн бүтээн байгуулалтын ажил хагас жарны түүхтэй хэдий ч сүүлийн жилүүдэд шинийг сэдэж, бүтээн босгож улсын нийслэлээ хөгжүүлэх ажлууд эрчимтэй явагдаж байгаа нь сайшаалтай. Яармагийн гүүрний шинэчлэл төслөөр томоохон бүтээн байгуулалтын ажил эхэллээ. Замын асуудал хамаагүй иргэн гэж нийслэлд нэг ч үгүй. Учир нь бид гэрээсээ гараад зорьсон газраа хүртэл авто замаар зорчиж тухтай, тухгүйн тухай ярьцгаадаг. Нийслэлийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар энэ жил автозамын салбарт 44,9 тэрбум төгрөгийн бүтээн байгуулалтын ажил хийхээр энд, тэндгүй л ажил оволзож байна. БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлээр гүүрэн байгууламжийг шинэчлэнэ.

Налайх дүүрэг дэх нүүрс олборлогч зарим аж ахуйн нэгжийн ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг цуцаллаа. Учир нь, тус дүүрэгт нүүрс олборлогч зарим аж ахуйн нэгжээс шалтгаалан иргэдийн байшин цуурах, суулт өгөх зэрэг асуудал үүсээд байсан юм. Үүнтэй холбогдуулан АМГТГ-аас хэвлэлийн хурал хийж, Налайх дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй 31 тусгай зөвшөөрлийг эзэмшигч аж ахуй нэгжийн хоёр зөвшөөрлийг цуцлахаар шийдвэрлэснээ мэдэгдлээ.

Манай улс олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг 65 дахь жилдээ тэмдэглэн өнгөрүүлж байна. Энэ жил хүүхдийн баярыг “Монгол хүүхдүүд” сэдвийн дор Сүхбаатарын талбайд тэмдэглэж байгаа юм.

Нийслэл хотын хэмжээнд 10 морьт, есөн нохойт эргүүл үүрэг гүйцэтгэж эхэллээ.Эргүүл нь гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах зорилготой юм. Хотын иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд ажиллаж амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журмыг сахиулан ажиллах зорилгоор Нийслэлийн цагдаагийн газраас “Эргүүл” дэд хөтөлбөрийг боловсруулан, Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулсан билээ.

Монголын сошиалчид идэвхтэй. Тэд нийгэмд өрнөж буй хөндүүр асуудлыг барьж санаа оноогоо уралдуулж чаддаг. Ийм анхаарал татсан асуудлын нэг нь нийслэлчүүдийн, явган зорчигчдын замыг хаан барьсан дэлгүүр, ресторан, аж ахуйн нэгжүүдийн хашаа, хайс байв. Иргэдийн санал, хүсэлтийг нийслэл ч анхаарч хууль зөрчсөн, зөвшөөрөлгүй баригдсан, иргэдийн замыг хаасан олон хашаа, хаалт, шат довыг иргэдтэй нэгдэн буулгаж, зам чөлөөлж эхэлсэн нь сайшаалтай.

Нийслэлийн хэмжээнд “Дугуйт эргүүл” ажиллаж эхэлжээ. Улаанбаатар хотын иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд ажиллаж амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журмыг сахиулан ажиллах зорилгоор Нийслэлийн цагдаагийн газраас “Эргүүл” дэд хөтөлбөрийг боловсруулан, Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулсан.

Дэлхийн томоохон хотууд автомашинаас татгалздаг өдөртэй. Монголчууд ч гэсэн дөрвөн жилийн өмнөөс жилд нэг удаа төмөр хүлгээ гэртээ үлдээж, төв талбайгаараа явган алхдаг болсон. Ийм өдөр хэрэгтэй юм гэдгийг “Автомашингүй өдөр”-ийн цар хүрээ, арга хэмжээг дэвжсэн иргэдийн оролцоо энэ жил илүү тод харуулав. Марафон гүйлтийн тэмцээнд гэхэд анх удаа 33 мянган хүн оролцож, рекорд тогтоолоо. Анх 2014 онд 16838 гэсэн ирцтэй байсан марафонд энэ удаа өсвөр насны гүйгчдээс эхлээд хамгийн ахмад нь 86 настай эмээ оролцжээ.

МЗХ-оос санаачлан “Спирт үү, Спорт уу?” аяны хүрээнд 2013 оноос эхлэн “Унадаг дугуйтай Улаанбаатар” төслийг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Таван жилийн хугацаанд энэхүү төслийг хэрэгжүүлснээр тодорхой үр дүнгүүд гарч эхэлсэн юм. Тухайлбал унадаг дугуйн замтай болох асуудлыг шийдвэр гаргах түвшний хүмүүст хүргэж, энэ чиглэлийн ажлууд хийгдэж эхэлсэн. Мөн унадаг дугуй ундаг залуусын тоо ч сүүлийн үед эрс нэмэгдсэн нь уг төслийн үр дүнг харуулж байгаа юм.

Нийслэл хотын иргэн бүрт зам хаагуур байна түүгээр алхах эрх бий. Гэсэн ч энэ эрхийг хааж, явган хүний зам, гарц таглаж хашаа хатгаж, байшин барьсан захиргаагүй гэмээр хувь хүн, албан байгууллагатай хариуцлага тооцсон жишиг хийгээд үр дүн өнөөдрийг хүртэл үгүй байлаа. Ямар сайндаа л барилгын ажлын талбайгаар өнгөрөхдөө толгойгоо хамгаалах уу, машин замаар алхаж амь насаараа дэнчин тавих уу гэдэг хоёрхон сонголттой та бид учирч ирсэн гэхэд хилсдэхгүй. Эс бол хүрэх ёстой газраа очихын тулд хашаа, хайсыг тойрч, чамгүй их цаг хугацаа алдах нь ч бий. Тэгвэл яг энэ зах замбараагүй нөхцөл байдлыг засч, та бидний алхах эрх чөлөөг хамгаалахаар нийслэлийн удирдлагууд хатуу шийдвэр гаргаж, түүндээ эзэн болон ажиллаж эхэлсэн нь эхнээсээ үр дүнгээ өгөх боллоо.

Богдхан уулын дархан цаазат газарт нийслэлийн иргэдийн аялах, амрах зориулалттай явган аяллын 3 маршрут байдаг. Эдгээрээс хамгийн том нь Зайсан-Дугуй цагаан-Баруун ширээт явган аяллын маршрут юм. Энэ чиглэлд амралтын өдрүүдээр л гэхэд 4000-5000 иргэн ирдэг бөгөөд түүнийг дагаж 300-450 автомашины бөөгнөрөл Зайсангийн аманд үүсдэг байна. Түүнээс гадна зохион байгуулалт, дэд бүтэцгүйгээс болж хог хаягдал маш их байдаг хэмээн уугуул иргэд болон тэнд аялж, зугаалж, явган аялал хийдэг хүмүүс багагүй гомдол ирүүлдэг аж.

Өнөөдөр Сүхбаатарын талбайд ХЗДХЯ-ны харьяа байгууллагуудын нээлттэй хаалганы өдөрлөгтэй. Энэ үеэр цагдаагийн ял шийтгэлтэй эсэх лавлагаа олгож, хаясан, гээсэн, үрэгдүүлсэн жолооны үнэмлэх нөхөн олгох, олон улсын жолооны үнэмлэх олгох, гадаад иргэдийн жолоодох эрхийн үнэмлэхийг үндэслэн Монгол Улсын жолооны үнэмлэх олгох юм байна.

Хүүхэд байхад ээж минь мод шуугих чимээг чих тавин сонсч бай гэж хэлдэгсэн. Салхины исгэрээ мододтой нийлэн дуулахад хүний сэтгэлийн цог жавхаа сэргэдэг гэж учрыг нь тайлбарлаж билээ… Сүүлийн олон хавар нэг наст цэцэгсээр зуурхан гоёл хийж явсан нийслэл маань энэ зуныг мөнх ногоон моддоор угтаж байна. Агаарын бохирдол, яндан, машин тэрэгний утаа, тоос гээд хотынхныг байх суух аргагүй болгосон суурьшмал соёлын бэрхшээлийг шийдэх гарц нь цэцэрлэгжүүлэлт, мод, бутны тарималжуулалт гэдгийг дэлхийн жишиг бидэнд харуулсан билээ. Зуун дамжин наслахдаа тэнгэр өөд тэмүүлдэг мөнх ногоон модод хүчил төрөгчийн эх ундарга гэдэг утгаараа агаарыг шүүгч, угаагч, бас эрүүлжүүлэгч юм.

Монгол Улсын хүн амын дийлэнх нь амьдардаг нийслэл хотод маань бүтээн байгуулалтын ажил ид өрнөж өдрөөс өдөрт өнгө үзэмж нэмсээр байна.Энэ бол өнгөрсөн оны сонгуулиар бүрдсэн нийслэлийн удирдлагууд ханцуй шамлан ажилдаа аль хэдийнэ орсны илэрхийлэл. Нийслэлийн Засаг дарга 2016-2020 он хүртэл хийж хэрэгжүүлэх мөрийн хөтөлбөртөө “Аз жаргалтай хот” бий болгох зорилт дэвшүүлсэн. Үүний хүрээнд хэд хэдэн томоохон ажлыг хэрэгжүүлж, цаашид ч үргэлжлүүлэх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.

Өнөөдөр дэлхийн гэр бүлийн өдөр тохиож байна. Энэхүү өдрийг тохиолдуулан Mонголын үндэсний музей, Гэр бүл, Хүүхэд, Залуучуудын Хөгжлийн газартай хамтран гэр бүлээрээ музей үзэхээр ирсэн үзэгчдэд үнэ төлбөргүй үйлчилж байна. Тус музей нь монгол нутагт хүн анх аж төрөх болсон хуучин чулуун зэвсгийн үеэс эдүгээ хүртэлх нүүдэлчдийн түүх, соёл, өв дурсгал, угсаатны зүй, уламжлалт зан заншлыг товчлон үзүүлсэн үзвэрийн 10 танхимтай.

Тендерт оролцогч аж ахуйн нэгж, иргэд болон төрийн үйлчилгээг нэг цэгээс хүртэх сонирхолтой олон нийтийг өнөөдөр 10-17 цагийн хооронд Сүхбаатарын талбайд болох “Нээлттэй хаалганы өдөрлөг”-т урьж байна. Энэ өдөр Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар, Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар, Нийслэлийн өмчийн харилцааны газар болон Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээд, төрийн өмчит үйлдвэрийн газрууд нэг цэгийн үйлчилгээг үзүүлэх ба иргэд, аж ахуйн нэгжийн санал зөвлөмжийг үйл ажиллагаандаа тусгах зорилгоор өдөрлөгийг зохион байгуулах юм.

Улаанбаатар Аялал жуулчлалын холбоо БОАЖЯ, Нийслэлийн аялал жуулчлалын газартай хамтран “Улаанбаатар-2017” Үндэсний аялал жуулчлалын үзэсгэлэнг Сүхбаатарын талбайд ирэх сарын 3-4-ний өдрүүдэд зохион байгуулна. Тус үзэсгэлэн нь иргэдэд эх орноороо болон гадаад улсад аялан жуулчлах боломжтой үзэсгэлэнт газруудын талаар нэгдсэн мэдээлэл олгох, хэрхэн зөв зохистой, мэдлэгтэй аялах, ямар маршрутаар, хүссэн газраа, яаж аялах талаар мэдээлэл, зөвлөмж өгөх, мэдээллийн нэг цэгийн үйлчилгээ үзүүлэх зорилготой юм.

Улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй байгаль хамгаалах 1629 нөхөрлөл нийт шувууны 1500 гаруй үүр хийжээ. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард болсон Байгаль хамгаалах нөхөрлөлүүдийн чуулганд оролцогчид эдгээр үүрийг модны үндэс, ур, мөчир, гишүү, унасан болон хатсан мод ашиглан бүтээсэн бөгөөд өнөөдөр Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төвд “Хот орчмын шувуудад үүр бэлэглэе” үзэсгэлэн гаргав. Үзэсгэлэнгийн үеэр Нийслэлийн 48 дугаар сургуулийн 50 гаруй хүүхдэд шувууны үүрний дээжээс бэлэглэсэн юм.

Газрын тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, нийслэлд газрын зөрчил арилгах үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, нийтийн эзэмшлийн газар ашиглалтыг сайжруулах зорилгоор “Газрын зөрчил арилгах нэгдсэн арга хэмжээ”-г зохион байгуулж байна. Энэ арга хэмжээний хүрээнд нийслэлийн Газрын албанаас төвийн 6 дүүргийн хэмжээнд явган хүний зам, авто зам хаасан буюу орц гарц, авто машины болон явган хүний зам хаасан хаалт, хашаа, саадыг чөлөөлөх 129 байршил судалгааг гарган шаардах хуудас өгч, газар чөлөөлөх ажлыг хийж байгаа аж.

“Улаанбаатарыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөө, 2030 он хүртэлх хөгжлийн чиг хандлага”-ын баримт бичигт “Ногоон хөгжлийг дэмжсэн, амьдрахад нэн таатай хот болгох зорилтын хүрээнд БОАЖЯ, ЭХЯ, ЗТХЯ-тай агаарын бохирдол, хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах чиглэлээр хамтарна” гэж тусгасан. Тэгвэл дээрх яамд нэн түрүүнд нийслэлийн нийтийн тээвэрт байгальд ээлтэй түлш нэвтрүүлэх төсөл хэрэгжүүлэх нь. Нийтийн тээврийн гол унаа болох автобусны тоо нийт зорчих тээврийн хэрэгслийн 0.2-хон хувийг эзэлдэг боловч Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол ба хүлэмжийн хийн ялгарлын 11.2 хувийг “үйлдвэрлэдэг” аж. Хамгийн гол нь тээврийн хэрэгслээс үүдэлтэй агаарын бохирдол аль ч улиралд арилдаггүй учир түлшний зүй зохистой хэрэглээ нэвтрүүлэх зайлшгүй шаардлагатай гэж үзжээ.